1. Басты бет
  2. Жаңалықтар

Рубрика: Мақалалар

ЖАППАС, ҚҰРМАНАЙ ТҰРДЫҚҰЛ БИ ҚОЖАМҚҰЛҰЛЫ (ҚҰРМАНТАЙҰЛЫ) (1894–1895 жж.)

ЖАППАС, ҚҰРМАНАЙ ТҰРДЫҚҰЛ БИ ҚОЖАМҚҰЛҰЛЫ (ҚҰРМАНТАЙҰЛЫ) (1894–1895 жж.)

Кіші жүз-Байұлы-Жаппас-Шылауын- Құсмұрын-Дәнсары-Қаракөз-Құрманай. (Қазақ шежіресі.- Алматы, 1994.- 151 б.) Жаппас Тұрдықұл би Қожамқұлұлының (Құрмантайұлы) құлпытасы №905 а,б нөмерімен қорық-музей қорында сақталған. Құлпытастағы жазуды араб тілінен  1978–1982 жылдары аударған шығыстанушы-ғалым Ә.Дербісәлиев. Құлпытастағы жазу «… Құлла ұлы……

ҒАШЫҚ ЖҮСІП АТА ЖАЙЛЫ АҢЫЗ-ӘПСАНАЛАР

ҒАШЫҚ ЖҮСІП АТА ЖАЙЛЫ АҢЫЗ-ӘПСАНАЛАР

Тарихи деректерге сүйенсек Жүсіп ата Қожа Ахмет Ясауидің замандасы, шәкірті, тағы бір аңыздарда жиені болғандығы айтылады. Ол туралы деректер көп сақталмаған. Аңыз-әпсаналар мен жергілікті көнекөз қариялардың айтуы бойынша  Жүсіп атаны жергілікті халық «Ғашық Жүсіп» деп…

АРҒЫН БЕРТІС БИ (БЕРДІБЕК) ШАНШАРҰЛЫ (1633–1707 жж.)

АРҒЫН БЕРТІС БИ (БЕРДІБЕК) ШАНШАРҰЛЫ (1633–1707 жж.)

Бертіс би орта жүз арғын тайпасының қаракесек (Болатқожа) руынан шыққан. Əкесі Шаншар Бұлбұлұлы Есім хан мен Тұрсын ханның қақтығысы тұсында Есім жағында болып, айрықша шешендігімен де, көсемдігімен де көзге іліккен. Бертіс Шаншарұлы ХVІІ ғасырда жоңғар-қазақ…

ҚАҚПА ЕСІКТЕГІ БЕЛГІСІЗ ЖАЗБА

ҚАҚПА ЕСІКТЕГІ БЕЛГІСІЗ ЖАЗБА

Алаштың асыл ұлдарының бірі Жүсіпбек Аймауытов 1929 жылы қамауға алынарынан бірнеше ай бұрын, «Жаңа әдебиет» журналына «Әзірет Сұлтан (Қожа Ахмет Йассауи)» мақаласын жазған екен. Онда ол: «Мешіттің қарсы алды (күншығысы) — жалғыз есік. Бірақ есік…

ҚЫЛУЕТ МАКЕТІ — ҚҰНДЫ ЖӘДІГЕР

ҚЫЛУЕТ МАКЕТІ — ҚҰНДЫ ЖӘДІГЕР

«Үлкен қылует» жерасты мешіті 1942 жылы бұзылып алынып, қыштары түгелдей Түркістан май зауытын тұрғызуға пайдаланылған. 1941 жылы бұл ортағасырлық ескерткіш бұзылар алдында архитектор А.Л. Шмидт «Жерасты қылует мешітінің» түпнұсқалық көрінісінің макетін жасап кеткен болатын. Бүгінгі…

МУЗЕЙ ҚОРЫНДАҒЫ ХҰМДАР

МУЗЕЙ ҚОРЫНДАҒЫ ХҰМДАР

Хұм — негізінен бидай тұқымдас астық түрлерін, сондай-ақ, сұйық заттар: түрлі майлар, су т.б. сақтауға арналған ыдыс. «Хұм» атауы ескі иран тілінен шыққан, «үлкен саз ыдыс» дегенді білдіреді. Біздің дәуірімізге дейінгі 1 мыңжылдықтың 1 жартысынан…

МИХРАБТАҒЫ ЖАЗУЛАР

МИХРАБТАҒЫ ЖАЗУЛАР

Қожа Ахмет Ясауи кесенесі Мешіт бөлмесінің батыс қабырғасында мозаика тәсілімен жасалған тамаша михраб бар. Михраб композициясының ені 2,5 м, биіктігі — 3,7 м. Михрабтың П- үлгісіндегі жақтауында, маңдайшасында және сталактиттік төрт ойықшада жазулар орналастырылған. Михрабтың…

ҒАР ЖӘНЕ ҚЫЛУЕТХАНА

ҒАР ЖӘНЕ ҚЫЛУЕТХАНА

Бұл кешен Әзірет Сұлтан Қожа Ахмет Ясауидің 63 жастан кейін жер астына түскен «ғар» бөлмесінің үстіне салынған қылуетхана. Археологиялық қазба жұмыстары жалпы «қылуетханалардың» осындай «ғар» бөлмелерінің негізінде салынып отырғандығын дәлелдейді. Ескерткіште түрлі уақытта археологиялық қазба…

НАЙМАН, БАҒАНАЛЫ БАБЫР БИ БӨКЕНБАЙҰЛЫ (БӨКЕНІШБАЙҰЛЫ)

НАЙМАН, БАҒАНАЛЫ БАБЫР БИ БӨКЕНБАЙҰЛЫ (БӨКЕНІШБАЙҰЛЫ)

Найман, бағаналы Бабыр би Бөкенбайұлының (Бөкенішбайұлы) құлпытасы №900 нөмерімен қорық-музей қорында сақталған. Ел қамын ойлап етігімен су кешкен ерлердің бірі – Бағаналы Бабыр би десек қателеспейміз. Болашақты болжай білетін көріпкелдігі мен қалпы айтпаған дуалы ауыз дәлдігімен…

ДИУАНИ ХИКМЕТ

ДИУАНИ ХИКМЕТ

«Диуани хикмет» – түркі жұртының ұлы ұстазы Әзірет Сұлтан Қожа Ахмет Ясауидің Құран мен хадистердің сыры мен мән-мағынасын, маңызын мұсылман әлемі бойынша хикмет жанрының негізінде ең алғашқылардың бірі болып түркі тілінде сөйлеткен этикалық-дидактикалық мазмұндағы ұлы…