1. Басты бет
  2. Мақалалар

Рубрика: Мақалалар

ЯСАУИ БАБАМЫЗДЫҢ «ПАҚЫРНАМАСЫ» ЖӘНЕ ПАҚЫРЛЫҚТЫҢ МӘНІ

ЯСАУИ БАБАМЫЗДЫҢ «ПАҚЫРНАМАСЫ» ЖӘНЕ ПАҚЫРЛЫҚТЫҢ МӘНІ

«Пақырнама» – Әзірет Сұлтан Қожа Ахмет Ясауидің түркі тілінде жазылған шығармасы. Еңбектің атауы «пақыр» және «нама» деген екі сөзден құралған. Алғашқы «пақыр» сөзі араб тілінде فَقُرَ (фақура) кедей болу, кедейлену, мұқтаж болу етістігінен туындаған فَقْرٌ…

МАҚАМ СӨЗІНІҢ МӘНІ

МАҚАМ СӨЗІНІҢ МӘНІ

«Мақам» – исламның ұлы ғұламаларының еңбектерінде жиі кездесетін діни термин. Ю.А.Рубинчуктің алпыс мың сөзді қамтыған екі томдық парсыша-орысша сөздігінде «мақам» деп сопылардың кемелдікке жету жолындағы қадам, саты, баспалдақты айтады. Ал Х.К.Барановтың жүз мыңдай сөз бен…

ПАҚЫРНАМА

ПАҚЫРНАМА

«Пақырнама» Әзірет Сұлтан Қожа Ахмет Ясауидің (рһ) еңбектерінің ішінде Диуани хикметтен кейінгі танымал шығармаларының бірі. Зерттеушілер бұл еңбекті Диуани хикметтің рет-ретімен, тәртібімен, жүйесімен «нәср», яғни проза, қара сөзбен ықшамдалып жазылған үлгісі ретінде де қарастырады. Бұл…

ҚЫЛУЕТКЕ ЕНУШІЛЕР МЕН ОҢАШАЛАНУШЫЛАРДЫҢ ӘДЕПТЕРІ

ҚЫЛУЕТКЕ ЕНУШІЛЕР МЕН ОҢАШАЛАНУШЫЛАРДЫҢ ӘДЕПТЕРІ

(«Бустан ул-мухиббиннен» үзінді) Мұның дәлелі «Әл-Асрардың» жиырмасыншы бөлімінде қылуетке енушілер мен оңашаланушылардың баяны деген тақырыппен берілген. Біліңдер, ей, достар! Қылуетке ену екі қысым. Бірі – заһир қылуеті, яғни сыртқы сезім мүшелерінің қылуеті, бірі – батин…

БОПАЙ ХАНША

БОПАЙ ХАНША

Бопай ханша — Абылай ханның немересі, Қасым сұлтанның қызы, Кенесары ханның қарындасы. Ол Кенесары Қасымұлы көтерілісіне белсене қатысушылардың бірі. Бопай ханша Көкшетауда дүниеге келген. Тарихи деректерде Қасым сұлтан мен бәйбішесі Айкүмістен алты бала өмiрге келiптi.…

ӘНЕТ БАБА

ӘНЕТ БАБА

Әнет баба Кішікұлы (кейде Көшек, кейде Күшік деп те аталады) – 1626–1723 жылдар аралығында ғұмыр кешкен әйгілі абыз, Əнет баба атанған ұлы би. Әнет бидің ата тегі қазақ шежіресінде, оның ішінде Шәкәрім Құдайбердіұлының жазған «Тобықты…

Ұдайы айту әдебі және уақытымен айту әдебі

Ұдайы айту әдебі және уақытымен айту әдебі

(Бустан ул-мухиббиннен үзінді) Ұдайы айту әдебі. Мысалы, зікірдің тасбих, таһлил, мақтау, мадақтау, тәкбір, ұлықтау секілді түрлері және мұнан да өзге зікірлер. Өйткені Паруардигардің үнемі, әрқашан қылу керек зікірлері көп. Сондай-ақ Мағаз р.з. Пайғамбар ғ.с.-нан: «Алла…

ӘДЕПТІ БӨЛШЕКТЕП САЛЫСТЫРУ

ӘДЕПТІ БӨЛШЕКТЕП САЛЫСТЫРУ

(«Бустан ул-мухиббинннен» үзінді) Білің, ей, достар! «Минһаж ул-мұттақиндағы» пәтуаларда: «Әдеп екі түрлі болады. Бірі – «адаби фиғли» (амал жасау, амал ету әдебі), бірі – «адаби қаули». Бірақ, адаби фиғли жоғары тұрады. Өйткені «адаби фиғли» Аллаға…

Тайқазан – Теккенің бір нышаны ретінде

Тайқазан – Теккенің бір нышаны ретінде

Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде (ханака) шоғырланған сәндік-қолданбалы өнер түрлері мен нысандарының алуан түрлі болуы оның мұсылман өнерінің өзіндік мұражайы ретіндегі беделін ежелден асқақтатады. Бүкіл ғимараттың сыртқы және ішкі безендірілуі – бұл мұражайдың нысандары болып табылады,…

ШИ ТОҚУ

ШИ ТОҚУ

XVIII-XIX ғасырларда Түркістан өңірінде қамыс өндірісі кең өріс алды. Өнімдері тұрмыста кең пайдаланылған күн көріс көзі болған кәсіптің бұл түрі өте кең ауқымда қолданылды. Қамыс үйлердің төбесін жабуда, киіз үйлерде, қоршау т.б. ретінде көп пайдаланылған.…